> За здраду мужу — смяротнае пакаранне. Як нашы продкі займаліся сексам

Мы працягваем цыкл публікацый аб побытавай гісторыі беларусаў. Сёння раскажам пра тое, як нашы продкі гаварылі пра секс, ці існавалі тэмы, якія сорамна было абмяркоўваць, а таксама аб заканадаўчым рэгуляванні палавых стасункаў. Ці была прадугледжана адказнасць за згвалтаванне жанчыны? А за здраду мужу ці жонцы? Ці была легалізавана прастытуцыя ў ВКЛ і Расійскай імперыі? Чытайце ў першай частцы гісторыі сексу беларусаў.
Зазірнуць у спальню нашых продкаў ды распавесці аб іх правілах з мінулых часоў нам дапамагае Дар’я Гардзейчык, стваральніца маладога інстаграм-праекта «Альтэрнатыўны Музей» з некананічным падыходам да гісторыі, культуры і мастацтва Беларусі. Таксама наша спікер зладзіла падкаст «Гісторыя беларускага сексу».

> Якім было сексуальнае выхаванне дзяцей і падлеткаў?

Сексуальная «адукацыя» пачыналася з самага нараджэння. Нованароджаную дзяўчынку трэба было загарнуць у татавы порткі, а хлопчыка — у маміну сарочку (споднюю кашулю). Навошта? Каб у будучыні яны карысталіся поспехам у супрацьлеглага полу. Гаворка ідзе пра часы ВКЛ.

— Да гадоў шасці-васьмі ўвогуле ніхто не звяртаў увагі на гендэрную ідэнтычнасць хлопчыкаў і дзяўчынак. Да гэтага ўзросту дзеці бегалі ў аднолькавых сарочках. Мы ж ведаем, што ў беларускай мове словы «дзіця» і «немаўля» адносяцца да ніякага роду.

Калі дзеці ўжо дасягалі шасці- і васьмігадовага ўзросту, дзяўчынак пачыналі апранаць у спаднічкі, а хлопчыкаў — у штонікі. Таксама ў побыце пачыналася раздзяленне на жаночыя і мужчынскія справы (шыццё, будоўля і да т. п.).

— Таксама дзіцячыя гульні ўжо падзяляліся сярод дзяўчынак і хлопчыкаў: першыя, напрыклад, гулялі ў лялек, другія біліся палкамі, — адзначае Дар’я. — Прыкладна каля чатырнаццацігадовага ўзросту гэтыя гульні заканчваліся — моладзь брала шлюбы. Да таго ж лічылася, што чалавек спачатку павінен дасягнуць пэўнага ўзроўню сталасці: умець весці гаспадарку, псіхалагічна быць падрыхтаваным да шлюбных зносін.

Але ж нельга казаць, што да шлюбу зусім не было ніякай эротыкі і існавалі толькі забароны. Напрыклад, у вёсках сярод моладзі карысталася папулярнасцю калядная гульня «Жаніцьба Цярэшкі», добра вядомая сярод фалькларыстаў.

— Моладзь збіралася ў якой-небудзь карчме (бо бацькі адмаўляліся прымаць у сваёй хаце ўсю гэтую «распусту»), дзяліліся на групы паводле гендэрнай прыналежнасці, абіралі сабе найбольш сімпатычную пару і нібыта жаніліся. Сэнс быў у тым, што хлопцы бегалі за дзяўчатамі, тыя збягалі і смяяліся, а будучыя «жаніхі» спрабавалі іх абняць. Гэткая рэпетыцыя будучага вяселля. Цікава і тое, што пасля такой гульні «жаніх» суправаджаў сваю абранніцу да хаты, мог спакойна застацца ў яе дома на ноч і ночыць з ёю ў ложку (без сексуальных кантактаў, проста спаць побач).

Да гэтага ставіліся як да неабходнага аспекту сацыялізацыі: дзяўчына павінна была вучыцца мець зносіны з хлопцамі.